Güneş panelleri altında agrivoltaik tarım
Agrivoltaik tarım, güneş panellerinin altında mahsul yetiştirme uygulaması. Bilimsel çalışmalar, bazı ürünlerin bu şekilde yetiştirildiğinde daha iyi geliştiğini gösteriyor. Bu şekilde arazi kullanımının iki katına yükseltilmesi, dünyanın artan nüfusuna sürdürülebilir enerji sağlarken gıda ihtiyacını da karşılamaya yardımcı olabilir.
Hava sıcaklıkları rekor seviyelere yükselirken ve dünyanın dört bir yanında orman yangınları sürerken, net sıfır hedeflerine ulaşma ihtiyacı hiç bu kadar gerekli olmamıştı. BM Genel Kurul Başkanı Abdulla Shahid’e göre artan açlık ve yetersiz beslenmeye karşı koymak için aynı zamanda gıda zincirinin iklim koşullarına dayanıklılığının da artırılması gerekecek.
Agrivoltaik tarım bu iki soruna birden çözüm olabilir. Ürün yetiştirebilmek amacıyla güneş panellerinin altındaki gölgeli alanı kullanır. Böylece arazi kullanım verimliliği artar, zira tarım ve güneş enerjisi çiftlikleri birbirleriyle rekabet etmek yerine aynı araziyi paylaşırlar.
Son zamanlarda yapılan araştırmalara göre, bazı ürünlerin bu tür ortamlarda yetiştirilmesi durumunda daha iyi geliştiği görüldü.
Bitkilerin yetişmesine olanak sağlanması için güneş panellerinin bazen yükseltilmesi bazen de kaldırılması gerekir. Diğer bir seçenek de güneş panellerini seraların çatılarına yerleştirmek. Böylece yeterli ışık ve yağmur suyunun mahsullere ulaşmasının yanı sıra tarım makinelerinin erişimi de sağlanmış olunur.
Nerede kullanılıyor?
Güney Koreli araştırmacılar fotovoltaik panellerin altında brokoli yetiştiriciliği yapıyor. Paneller yerden 2-3 metre yükseğe yerleştiriliyor ve 30 derecelik bir açıyla oturarak bitkilere gölgelik sağlıyor ve dış hava koşullarından koruyor.
Projeyle ilgili olarak yapılan bir araştırma, brokolinin kalitesinin geleneksel yöntemle yetiştirilen brokoliden daha düşük olmadığını ortaya koyuyor. Tadında da önemli bir değişiklik söz konusu değil.
Chonnam Ulusal Üniversitesi’nden araştırmacılar üretilen brokolinin daha koyu bir yeşil tonu olduğunu ve bu sayede birçok tüketici için daha cazip hale geldiğini de ortaya koydu.
Doğu Afrika’daki agrivoltaik sistemler çiftçilerin daha önce verimli olarak görülmeyen arazileri kullanmalarına olanak sağlıyor.
Kenya’daki bir agrivoltaik tarım projesi, yerden birkaç metre yüksekte tutulan ve aralarında boşluklar bulunan güneş panellerini kullanıyor. Panellerden gelen gölge, sebzeleri ısı stresinden ve su kaybından koruyor.
Bu sayede kırsal kesimdeki çiftçiler daha kaliteli ürünler yetiştirebiliyor. Araştırmacılar, projenin güneş enerjisinden iki kez etkin bir şekilde yararlandığını söylüyor.
Sera temelli tarımın, açık alanda yetiştirmeye kıyasla 10 kat daha fazla gıda ürettiği, ancak 10 kat daha fazla enerji gerektirebileceği belirtiliyor.
İklim değişikliğine karşı mücadelede katkısı
Dünyanın güneş enerjisi kapasitesinin artırılması, sürdürülebilirlik denkleminin çözümünün bir parçası olabilir.
Aynı zamanda BM, dünya nüfusunun önümüzdeki 30 yıl içinde yaklaşık 2 milyar kişi daha artacağını tahmin ediyor ki bu da tarım arazilerinin önemini ortaya koyuyor.
Agrivoltaik, aynı araziyi kullanarak daha fazla gıda üretmenin ve aynı zamanda daha fazla yenilenebilir enerji kaynağı sağlamanın iyi bir yöntemi.
Güney Kore’nin yenilenebilir enerji kullanımı, International Energy Agency (Uluslararası Enerji Ajansı) üyesi ülkeler arasında en düşük seviyede. Ülke topraklarının %70’inin dağlık arazilerden oluşması nedeniyle arazi sıkıntısı da yaşanıyor, bu nedenle agrivoltaik tarım çığır açacak bir çözüm sunabilir.
Çeviren: Gökada Yılmaz
Kaynak: Can crops grow better under solar panels? Here’s all you need to know about ‘agrivoltaic farming’, Stephen Hall, World Economic Forum
Fotoğraf: Unsplash/PHÚC LONG