Gıda güvenliği için yerli gıda sistemlerine yatırım yapmak

Bugün dünya çapında yaklaşık 746 milyon kişi açlık çekiyor; 1,5 milyar insan gıda güvensizliğinden muzdarip. Eğer bu şekilde devam edilirse 2030’a gelindiğinde açlıkla karşı karşıya kalacak insan sayısı 840 milyonu geçecek. Dünyada açlığı bitirme  fikri oldukça zor, hatta neredeyse imkansız geliyor. Fakat geçen zamana yenik düşmemiş geleneksel sistemlerden çıkarılacak dersler gelecek için paha biçilmez bir yol haritası sunabilir.

Yerli halklar, yaşadıkları veya doğdukları topraklara atalarından kalma bir bağ ile bağlı, bağımsız, sosyal ve kültürel gruplar. Bu halkların, yeryüzüne olan bu uzun süreli bağlılıkları sayesinde toprak ve sürdürülebilirliğe dair geleneksel bilgileri oldukça derin. Yerli halklar bugün her ne kadar dünya yüzeyinin sadece dörtte birini kaplasalar da dünyanın geriye kalan biyoçeşitliliğinin yüzde sekseni koruyorlar.

Şahsen, yerli halkların bilgilerinin ve geleneksel gıda sistemlerinin, gelecek nesillerin refahını korumak için gerekli olan ilkeleri ve pratikleri biçimlendirdiğini düşünüyorum.  Yatırımcılar ve şirketler, gıda güvenliği hedeflerinin üzerinde daha büyük bir etki yaratmak için yerli halklardan ve onların pratiklerinden pek çok şey öğrenebilirler.

Şirketlerin, yerli gıda sistemlerinden öğrenebilecekleri üç önemli süreç:

1. Gıda Sistemini Lokalleştirme

Şirket odaklı büyük gıda tedarik zinciri modellerinde, birçok  sosyal ve çevresel sistematik problemler mevcut. Gıda sistemlerini lokelleştirmek için şirketler değer zincirlerinin oluşturulmasına yardımcı olabilirler. Değer zinciri; lokal yemekler gibi tüketici tercihiyle başlar, tüketicinin ödemeye razı olduğu bir ücrete sahip değer katılmış bir ürünle sonlanır. Şirketler, değer zincirlerini ve topluluk düzeyindeki üreticileri destekleyen iş modelleri oluşturabilirler:

• Gıda Merkezleri (good hubs): Gıda merkezleri, lokal ve kimliği korunmuş gıda ürünlerinin pazarlamasını, dağıtımını ve bir araya getirilmesi sağlar; küçük veya orta ölçekli üreticileri ve paydaşları, büyük ölçekli üreticiler ve paydaşlara bağlayan bir iş modelidir. Böylece bu lokal ürünler daha önce ulaşılmayan pazarlara girebilir.
• Gıda takip teknolojileri: Blok zinciri teknolojisi dahil olmak üzere dijital teknolojilerin gelişmesi izlenebilirliği artırır, lokalleştirilmiş gıda ağlarını destekleyerek, doğrudan tüketiciye gıda satışının artmasını sağlayacak gerekli verileri sağlar. 

2. Genetik Çeşitlilik

Günümüzde, mahsul çeşitliliğinin yüzde 90’ından fazlası tarımsal alanlarda durmuş durumda, dünyadaki gıdanın yüzde 75’i sadece on iki bitki ve beş hayvan türünden geliyor. Küresel gıda tedariği çeşitliliği ne kadar az olursa o kadar zayıf hale gelir. Artan sıcaklıklar, hastalıklar veya tek bir zararlı böcek, bu gıdaları tehlikeye atabilir.

Tarımsal biyoçeşitlilik gıda ve tarımın temelidir. Tarımsal biyoçeşitliliğin birçok güçlü yanı vardır: yüksek besin değeri, genetik çeşitlilik, geleneksel beslenme biçimlerinin ve iklim krizine direncin desteklenmesi gibi… İşte genetik çeşitliliği desteklemek için size birkaç fırsat:

• Geleneksel besin ürünlerini koruyan adil ticaret ve organik gıda ürünlerine olan talebi artırmak
• Tarımsal biyoçeşitliliğin önemli bir kaynağını korumak ve iklim risk yönetimini desteklemek için tohum bankalarını keşfetmek 

3. İklim Dostu Akıllı Tarım

İklim dostu akıllı tarım yöntemleri mevcut teknolojilerden, geleneksel bilgilerden ve sürdürülebilir gıda üretiminin mevcut temellerinden yola çıkar. Bu tarz gıda üretimi istenilen toplumsal ve iklimsel sonuçlara odaklanır.

İklim dostu akıllı tarım yöntemlerine etkili bir şekilde geçişi teşvik etmek için yatırımcılar bazı alanlarda çok önemli bir rol oynarlar.

• Geleneksel tarım finansmanları ile iklim finansmanlarının inovatif kaynaklarını birleştirmek
• İklim dostu tarım işletmelerine ve pratiklerine olan tüm yatırımları artırmak
• Karar verme sürecinin verimli olmasını desteklemek adına kanıt oluşturmak için iklim değişikliği değerlendirme araçlarını dahil etmek

Yatırımcılar Yerli Halkların Gıda Kültürlerini Nasıl Destekleyebilirler?

Genetik çeşitliliği ve yerli halkların bilgisini koruma ve teşvik etme; toplulukların, tohum bankalarının, toplulukların önderliğinde peyzaj yönetiminin ve katılımcı bitki yetiştiriciliğinin desteklenmesini kapsar (ama bunlarla da sınırlı değildir). 

Bu işe başlamak isteyen etki yatırımcılarına birkaç öneri:

• Yerli halklara yatırım yapın
• Hisse senetlerinizi gözden geçirin
• Hissedar aktivizmi

Günün sonunda, yerli toprak yönetimi pratiklerini desteklemek isteyen yatırımcılar öncelikle ilişkileri ve topluluğun refahını önceliklendirmeli. Toplumsal ve kültürel bağlamları daha iyi anlamak için, desteklemek istediğiniz yerli gruplarıyla düzenli dinleme seansları organize etmek çok önemli. Projede hür irade hakkına her daim saygı duymalı, topluluğun değerlerine uyum göstermeli ve yerli halkların bilgi paylaşımlarına saygı duyarak  zaman ayırdıkları için hakları verilmeli. STK’lar, hissedarlar, şirketler ve yerli halklar arasındaki saygılı ve şeffaf bir anlaşma ile gelecek ve gıda daha güvenilir, sürdürülebilir ve küresel ölçekte daha kârlı olabilir.

Sonuç

Şahsen, yerli halkların bilgilerinin küresel anlamda etkili ve anlamlı bir hareket oluşturmak için çok önemli olduğunu düşünüyorum. Lokalleştirilmiş gıda tedariği, çeşit çeşit tohumlar, bütüncül toprak yönetimi iklim değişikliğiyle karşı karşıya kalan gıda üretiminin dayanıklılığını artırabilir. Yerli halkların bilgileri gelecek nesillerin ve gezegenimizin refahı için oldukça elzemdir. Sıfır açlık hedefine ulaşmak zor olabilir fakat eğer şirketler yerli halkların pratiklerine odaklanan sürdürülebilir bir gelecek inşa edebilirlerse bu başarılabilir.

Çeviri: Nil Ormanlı Balpınar

Kaynak: Gıda Güvenliği için yerli gıda sistemlerine yatırım yapmak, Walter Schindler, Forbes

Fotoğraf: Getty