-- GÜNCEL PROJELER:
-- GEÇMİŞ PROJELER:


Victor Ananias
101 Soruda Organik Ürün Rehberi




Arýlarýn da hisleri vardýr ve iyimser olabilirler
Kategoriler: Doða, Biyolojik Çeþitlilik, Doða Koruma
Tarih: 12-Mart-2017
Yazdýr | Arkadaþýna Gönder | Yorum Ekle


Arýlarla ilgili Ýngiltere'de yapýlan bir deney arýlarýn da bir þeyler hissedebildiklerini, hatta iyimserlik benzeri bir duyguya sahip olabileceklerini ortaya koydu.

Aðaçlar týpký yaþlý evli çiftler gibi kendi aralarýnda baðlar oluþturur, ahtapotlar çýlgýnlýk derecesinde zekidirler; atlar insanlarla konuþabilir ve hatta sümüksü küfler karmaþýk labirentleri çözebilir. Bu durumda arýlarýn bir þeyleri hissedebileceðinin keþfedilmesi sizleri þaþýrttý mý?

Elbette arýlar bir romantik komedi izlediðinde heyecanlanmayacak ve tüyleri diken diken olmayacak ya da kayýp bir yavru köpek gördüklerinde üzgün hissetmeyecekler. Ama Londra Queen Mary Üniversitesi’nde görev yapan bilim adamlarýnýn araþtýrmalarý gösteriyor ki, gerçekten de iyimserliðe yakýn bir þeyler hissedebiliyorlar.

“Hayatý týpký bizim gibi tecrübe ettiklerini söyleyemeyiz” diyor Queen Mary Üniversitesi’nden Nöroetolojist Clint J. Perry Popular Science’a yaptýðý açýklamada. “Fakat temel düzeyde bir þeyler hissetmediklerine inanmak için hiçbir nedenimiz yok. Bu his arý olma hissi ya da karýnca olma hissi gibi, yahut her kimse.”

Perry, Luigi Baciadonna ve Lars Chittka ile birlikte arýlarýn pozitif duygular hissedip hissetmeyeceðini araþtýrmaya karar verdi. Arýlarýn konuþamadýðýný ve gülümsemediklerini göz önüne alarak, bunu anlayabilmek için bir deney hazýrdýlar. Deney için yarattýklarý ortamda arýlarýn geçebileceði büyüklükte iki kapý vardý. Bu kapýlardan mavi olaný tatlandýrýlmýþ suyla hazýrlandý, yeþil olaný ise normal suyla; sonra da arýlarýn bu kapýlardan geçme süreleri kaydettiler. Ardýndan deneydeki arýlarýn yarýsýna fazladan þekerli su verdiler ve onlara mavi-yeþil bir kapý seçeneði daha sundular. Fazla þeker verilmiþ arýlar bu mavi-yeþil kapýya hýzla uçup çarparken, diðer arýlar kapýya pek ilgi göstermedi. Popular Science’tan Samantha Cole’un yazdýðý gibi:

“Daha fazla þeker almýþ olan arýlar iyimserce bu garip kapýya uçmaya ve kapýnýn ardýnda daha fazla þeker olup olmadýðýný öðrenmeye çalýþtýlar. Araþtýrmacýlar iki grup arasýnda uçma hýzý ya da çýkardýklarý výzýltýlar açýsýndan bir fark göremediler, ancak þeker almýþ olan arýlar daha çabuk karar verip daha çabuk harekete geçiyorlardý. Bal arýlarý davranýþlarýný deðiþtiren duygu benzeri durumlar sergilerler. Arýlarýn iyi duygularýný yüzeysel bir doz dopamin-kesici flufenazin ile engelleyebildiklerinden, þekerin arýlara bizim bir kâse dondurma yediðimizde hissettiklerimize benzer bir duygusal yükselme yaþattýðý sonucuna varabildiler.“

Araþtýrmacýlar ayrýca arýlara yönelik bir örümcek saldýrýsý deneyi de gerçekleþtirdiler; biliyorum bu durum birçok insanýn aman dilemesine neden olabilir. Saldýrý tehlikesi yaþayan fazladan þeker almýþ arýlar, diðer arýlara nazaran 4 kat daha hýzlý bir þekilde besleyiciye uçtular; bu durum gösteriyor ki korku hissinden diðerlerine göre daha çabuk kurtuldular.

“Bu deneyler gösteriyor ki, arýlar susam tanesi büyüklüðündeki beyinleriyle birçok biliþsel çalýþma yapabiliyorlar. Ama araþtýrmacýlar böcekler söz konusu olduðunda, onlarýn bu hisleri ve duygularýyla alakalý sonuçlara varýrken kullandýklarý terminolojide çok özen gösteriyorlar” diye yazýyor Samantha Cole. Ve ayrýca, böceklerin duygusal yaþamlarý hakkýnda bir þeyler söylemenin zor olduðunu, ancak bebekler ve konuþamayan memeli canlýlarýn ifade kriterlerini yerine getirebildiklerini söylüyor.

Client J. Perry, arýlardaki bu hissin bize çok yakýn olduðunu ve yaþamlarýmýzda duygularýmýzý göstermemize neden olduklarýný söylüyor ve ekliyor: “Tabii duygular bunlardan çok daha fazlasýný barýndýrýyor.”

Arýlarýn nasýl ve ne hissettiklerini asla bilemeyiz. Onlar bizden çok farklýlar ve onlarýn koþullarýna göre deðerlendirmenin yollarýný bile düþünebildiðimizden, empati yapabildiðimizden emin deðilim. Bir þey var elbette onlarda, ancak bu þey sadece hayatta kalma eðiliminde olan küçük birer otomat olmanýn çok daha ötesinde.

Perry’nin görüþleriyle bitirelim yazýyý: “Böceklerin davranýþsal olarak katý bir makine olmadýklarýný biliyoruz, onlar çoðu zaman düþündüðümüzden çok daha karmaþýklar.”

 

Melissa Breyer

Çeviren: Turgay Özçelik

Kaynak: Treehugger

 

Haber No: 7968