• Gýda ve Tarým
  • Tarýmsal Biyoçeþitlilik
  • Adil Ticaret
  • Ekolojik Tarým Yöntemleri
  • Ýç Pazar
  • G.D.O.
  • Ekolojik Ürünler
  • Tohum
  • Gýda Güvenliði
  • Diðer
  • %100 Ekolojik Halk Pazarý
• Yaþam ve Kültür
  • Kullaným Alýþkanlýklarý
  • Kültür
  • Eðilimler
  • Gelenekler ve Yerellik
  • Sanat
  • Dünyadan
  • Yeþil Yaþam Rehberi
  • Pazarlar/Alýþveriþ
• Bireysel Geliþim
  • Eðitim
  • Yöntemler
  • Ben ne yapabilirim
• Doða Dostu Yerleþimler
  • Ekolojik Mimari
  • Geri Kazaným
  • Permakültür
• Temiz Enerji
  • Diðer
  • Rüzgar Enerjisi
  • Jeotermal Enerji
  • Güneþ Enerjisi
  • Hidro Enerji
• Koruyucu Saðlýk ve Beslenme
  • Koruyucu Saðlýk
  • Beslenme Biçimleri
  • Ekolojik Yemek Tarifleri
  • Bitkiler
• Ekolojik Turizm
  • Ekolojik Tarým Turizmi
  • Doga Dostu Turizm
  • TaTuTa
• Ýklim Deðiþikliði
• Doða
  • Biyolojik Çeþitlilik
  • Doða Koruma
• Victor Ananias
• IFOAM

Kent bahçeciliðinin en büyük sorunlarýndan biri üzeri açýk ve güneþ alan teras, balkon, bahçe alaný bulamamak gibi görünse de dünyadaki pratikler bunun aksine örneklerle dolu. New York'ta, dev plazalarýn teraslarýnda arýcýlýktan tavukçuluða, meyvecilikten 12 ay sebzeciliðe tam bir kentli tarýmý uygulanýyor. Biz de küçük alanlarda neler yapabileceðimizi deneyimliyor ve araþtýrýyoruz. Son tecrübemiz balkonda çuval içinde patates yetiþtirmek oldu. Bu deneyimi sizinle paylaþýyoruz.

Geçtiðimiz yýllarda patates üretimiyle ilgili yapýlan yönetmelik deðiþikliði sonucu sertifikalý tohumdan patates üretimi zorunlu kýlýnmýþtý. Sertifikalý tohumun maliyeti doðrudan ürüne yansýmýþ durumda. Bu nedenle de patates fiyatlarý son 1-2 senedir artýþ gösteriyor. Hem ev ekonomimize katký, hem de yetiþtiricilik deneyimini küçük alanlarda yaþamak için teras, balkon veya bahçenizin yalnýzca bir metrekarelik alanýnda dikey olarak 6 çuval patatesi nasýl yetiþtirebileceðimizi deneyimledik. Elbette hasat döneminde elinizde 6 çuval dolusu patates olmayacak, ancak þanslýysanýz 6 veya 12 aylýk patates ihtiyacýnýzý karþýlayabileceksiniz.

Önce Toprak Dolgusu

Patates dikine meyve veren bir bitkidir. Yetiþtiriciliði oldukça zahmetli olan, tarlada 25-30 cm derin kazýlan arýklara dikilen patates, boy attýkça toprakla boðazlanýr ve gövdesinin toprakla temas ettiði bölgelerde çoðalarak topraða yumrularýný verir. Bu yüzden toprak dolgusu yapýlmadan patates üretiminden fayda saðlanmasý mümkün deðildir. Þehirdeki uygulamamýzda bu dikine büyümeyi çuvallarýn içinde gerçekleþtireceðiz. Öncelikle kaç adet çuvalda yetiþtiricilik yapacaðýnýza karar vermeniz gerekiyor. Biz 6 çuval kullandýk. Yeriniz fazlaysa bu rakam artabilir ancak çuval baþýna yaklaþýk 2-4 kg veya þanslýysanýz daha fazla ürün alabilirsiniz. Orta boy (60x40 cm) veya daha büyük un veya þeker çuvalý kullanabileceðiniz gibi doðal malzemeden yapýlan keten (jüt) çuvallarý da tercih edebilirsiniz. Çuvallarý, alandan kazanmak için altlý üstlü ve yan yana þekilde dizebileceðiniz bir tezgah iþinizi kolaylaþtýrýr. Halihazýrda böyle bir tezgahýnýz yoksa klasik bir palet de iþinizi görür. 

Güneþ Görmeli

Tezgahý, yetiþtiricilik yapacaðýnýz alanýn en güneþ gören yerine, yerle yaklaþýk 50-70 derece açý yapacak þekilde yerleþtirebilirsiniz. Sonrasýnda her çuvalýn kenarýný kývýrýyoruz. Bu kývýrma iþlemini çuvallarýn içine 20 cm yüksekliðinde toprak doldurabileceðimiz yüksekliðe kadar -10 cm de pay verirsek 30 cm yüksekliðe kadar- devam ediyoruz. Sonra tüm çuvallarýn içine 20 cm yüksekliðinde bahçe topraðý dolduruyoruz. Bu toprak killi veya kumlu olabilir ancak biraz yanmýþ hayvan gübresi içermesinde bitki geliþimi açýsýndan fayda var. Soba kullanýyorsanýz meþe odunu külünden de bir avuç kadar bu baþlangýç topraðýna ilave ederseniz patatesin potasyum ihtiyacýný da karþýlarsýnýz. Çuvallarýmýzý doldurduktan sonra güneþ görecek þekilde konumlandýrdýðýmýz tezgahtaki yerlerine alýyoruz. Sýra patatesleri dikmeye geliyor. 

Dikim

Patates yetiþtiriciliði için filizlenmiþ patateslerin dikim mevsimi Marmara Bölgesi için Þubat-Mart aylarýnda donlardan hemen sonradýr. Daha güney bölgelerde dikim mevsimi Ocak ayýna kadar geri gidebilir. Tavsiyemiz Ocak ayýnda %100 Ekolojik Pazarlardan alacaðýnýz patateslerden her bir çuval için 1-2 tanesini evinizin hafif gölge ve ýlýk bir bölgesinde, kesekaðýdý içinde koruyarak ve zaman zaman sprey ile sulayýp nemli kalmasýný saðlayarak filizlendirmeniz. Patatesin çimlenmesi havalarýn ýlýnmasýyla hýzlanýr, yeter ki nemini eksik etmeyin. Filizlenen patateslerinizi ya bir bütün olarak ve filizleri çuvaldaki topraðýn 5 cm altýnda kalacak þekilde topraða gömerek veya bir patateste birden fazla filiz görürseniz bu filizleri 3 cm derinden keserek topraða dikebilirsiniz. Bu sayede bir patatesten 6-10 filiz elde edip her biriyle birçok yere dikim yapabilirsiniz. Patates filizlerini çuvallardaki yerlerine dikerken her iki filiz arasýnda 15-20 cm olacak þekilde aralýk vermeniz uygun olur. Bu aralýk bile aslýnda epey yakýndýr ancak küçük alanlarda yetiþtiricilik yaparken yoðun bir dikim ve yetiþtiricilik yönetimi benimsemekte fayda var. 

Bolca Sulayýn

Patatesleri diktikten sonra bolca sulayýp sonraki günlerde filizlerin topraðýn yüzeyine ulaþmasýný izlemek oldukça keyifli. Ancak dikkat, asýl iþiniz bundan sonra baþlýyor! Patates hassas bir bitki ve yetiþtiriciliði süresince sizden büyük özveri bekler. Özellikle sulama rejimine dikkat etmek gerekir. Alt yapraklardaki solma ve sararma; patatesin suya olan ihtiyacýnýn belirtisidir. Mart-Haziran arasý dönemde mevsim yaðýþlarýyla birlikte patatesin çok fazla sulamaya ihtiyacý olmaz ancak yaz aylarýnda kuru býrakmamak, dengeli bir þekilde haftada 1-2 kez suyunu kontrol etmek gerekir. Çuvaldaki dikey yetiþtiricilikte en önemli nokta, bitkinin boyu uzadýkça (tahminen 3-4 haftada bir) çuvalýn kývýrdýðýmýz kenarlarýný açmak ve çuvalýn içini bir tarafta hazýr beklettiðimiz bahçe topraðý ile doldurmak gerekliliðidir. Ne zaman çuvalýn kenarlarýnýn kývrýmýný geriye açacaðýnýzýn ve ne kadar toprak doldurmanýz gerektiðinin basit bir püf noktasý var: çuvalýn kenarý daima toprak yüzeyinden 10 cm, bitkinin boyu da topraktan en fazla 20 cm yukarýda olmalý.

Örneðin bitkinin boyu toprak yüzeyinden 30 cm kadar yukarýya uzamýþsa mutlaka o çuvala 10 cm toprak doldurup çuvarýn kenarlarýný da 1-2 kat açmak gerekir. Ýtinayla yetiþtirdiðiniz patateslerinizin çuvalý yaz sonunda tamamen katlarý açýlmýþ ve içi toprak dolu büyük bir kütle haline gelecek. Bitki tamamen kuruyup solduktan sonra çuvalý boþaltarak topraðýn arasýndan patates yumrularýnýzý hasat edebilirsiniz. Hasat sonrasý yaklaþan kýþ aylarýnda közde patates keyfinin üstüne yoktur. Afiyet olsun!

Mehmet Gürmen

Buðday Derneði Biliþim Koordinatörü