• Gýda ve Tarým
  • Tarýmsal Biyoçeþitlilik
  • Adil Ticaret
  • Ekolojik Tarým Yöntemleri
  • Ýç Pazar
  • G.D.O.
  • Ekolojik Ürünler
  • Tohum
  • Gýda Güvenliði
  • Diðer
  • %100 Ekolojik Halk Pazarý
• Yaþam ve Kültür
  • Kullaným Alýþkanlýklarý
  • Kültür
  • Eðilimler
  • Gelenekler ve Yerellik
  • Sanat
  • Dünyadan
  • Yeþil Yaþam Rehberi
  • Pazarlar/Alýþveriþ
• Bireysel Geliþim
  • Eðitim
  • Yöntemler
  • Ben ne yapabilirim
• Doða Dostu Yerleþimler
  • Ekolojik Mimari
  • Geri Kazaným
  • Permakültür
• Temiz Enerji
  • Diðer
  • Rüzgar Enerjisi
  • Jeotermal Enerji
  • Güneþ Enerjisi
  • Hidro Enerji
• Koruyucu Saðlýk ve Beslenme
  • Koruyucu Saðlýk
  • Beslenme Biçimleri
  • Ekolojik Yemek Tarifleri
  • Bitkiler
• Ekolojik Turizm
  • Ekolojik Tarým Turizmi
  • Doga Dostu Turizm
  • TaTuTa
• Ýklim Deðiþikliði
• Doða
  • Biyolojik Çeþitlilik
  • Doða Koruma
• Victor Ananias
• IFOAM

Eskiden kadýnlar her evde bulunan iki-üç malzemeyle bütün evin temizliðinin altýndan kalkardý. Derken hepsi farklý amaçlara hizmet eden deterjanlar çýktý, mertlik bozuldu. Þimdi tuvalet için ayrý, mutfak tezgahý için ayrý, yerler için ayrý, camlar için ayrý, makinalar için ayrý ürünler alarak birkaç dakikada, bütün sevimsiz temizlik iþlerinin üstesinden gelebileceðimizi bilmek rahatlatýcý. Ama bu rahatlýk için aðýr bir bedel ödüyoruz. Kullandýðýmýz ürünlerin içindeki kimyasallar hem astým, migren, alerji gibi pek çok rahatsýzlýðý tetikleyerek saðlýðýmýzý bozuyor hem de su, toprak ve havayý kirleterek doðaya geri dönüþsüz zararlar veriyor.

Piyasadaki temizlik ürünlerinin içindeki bazý maddeler:

Sürfaktanlar: Yüzey etkin (aktif) madde olarak da biliniyor. Yað çözüyor, köpürme saðlýyorlar. Petrol tabanlý olduklarý için sürdürülebilir deðiller. Doðada zor parçalanýyor; çözünene kadar bazý sualtý canlýlarýný zehirliyorlar. Deride kuruluða ve alerjik tepkilere neden olabiliyorlar.

Fosfat: Kireçli suyu yumuþatýyor, deterjanlarýn temizleme gücünü artýrýyor. Su yollarýna karýþtýðýnda bazý organizmalarýn çoðalmasýna ve sudaki oksijenin tükenmesine dolayýsýyla bazý türlerin yok olmasýna yol açýyor.

Parfüm: Sayýsý 3000'in üzerindeki sentetik koku maddelerinden bazýlarýnýn bir araya getirilmesiyle oluþturuluyor. Ticari sýr olduðu için içindeki maddelerin etiketlerde listelenmesi zorunlu deðil. Yüksek miktarda ftalat içerebiliyor (ftalatlar, hormon sistemini bozuyor). Alerji, baþ aðrýsý ve baþ dönmesine yol açabiliyorlar, solunum yollarýný tahriþ edebiliyor. Bunlarýn dýþýnda çeþitli renklendiriciler, aðartýcýlar, koruyucular doða için olduðu kadar insan saðlýðý için de zararlý. Bunlarýn bazýlarý çözünürken veya baþka maddelerle birleþtiðinde, kansere neden olan yeni maddelere dönüþüyor.

Bu kirletici deterjanlarýn yerine, birkaç basit malzemeyle evde yapabileceðimiz çok kolay ve güvenli tarifler var. Teknik olarak "deterjan" deðiller ama ayný iþe yarýyorlar. Ýþte birkaç tanesi...

Ev Yapýmý Çamaþýr Tozu

*1 bardak rendelenmiþ parfümsüz, bitkisel sabun

*1 bardak çamaþýr sodasý

*1 bardak karbonat

*1/2 bardak boraks (isteðe baðlý)

*10-15 damla uçucu yað(isteðe baðlý)

Bunlarýn hepsini bir yerde karýþtýrýp kapaklý bir kavanoza alýn. Çamaþýr makinanýzda her zaman kullandýðýnýz ölçüde kullanýn. Çamaþýr yumuþatýcýsý gözüne de her yýkamada, yarým bardak elma sirkesi koyun.

Ev Yapýmý Bulaþýk Makinasý Tozu

*1 bardak boraks

*1 bardak çamaþýr sodasý

*1/4 bardak sofra tuzu

*1/4 bardak limon tuzu (kristal olaný toz hale getirmek gerekli)

*20-25 damla uçucu yað (isteðe baðlý)

Bütün malzemeleri karýþtýrýp kapaklý bir kaba alýn. Her yýkamada 1-1,5 çorba kaþýðý kadar kullanýn. Makinenin parlatýcý gözünü elma sirkesiyle doldurmayý ihmal etmeyin.

Ev Yapýmý Elde Bulaþýk Yýkama Sývýsý

*1 kalýp rendelenmiþ zeytinyaðý sabunu (veya beyaz sabun)

*Birkaç bardak su (sabunu kaplayacak kadar)

*6 tatlý kaþýðý gliserin (isteðe baðlý)

*30 damla uçucu yað (isteðe baðlý)

Sabunu bir tencerede karýþtýrarak ve gerektiðinde su ekleyerek eritin. Jel kývamýna gelince ateþi söndürün. Biraz soðuyunca gliserini ve uçucu yaðý ekleyin. Karýþýmý pompalý bir þiþeye alýn.

Ev Yapýmý Krem Temizleyici

*1 bardak karbonat

*2 çorba kaþýðý (tercihen kokusuz) arap sabunu

*1 çorba kaþýðý gliserin (isteðe baðlý)

*10-15 damla uçucu yað (isteðe baðlý)

Bütün malzemeleri karýþtýrýp kapaklý bir kavanoza alýn. Ocak, evye, küvet temizlerken içinden bir kaþýk alýp yüzeyi fýrçayla veya bulaþýk süngeriyle ovun, durulayýn.

Ev Yapýmý Çok Amaçlý Yüzey Temizleyici

*1/2 bardak sirke veya limon suyu

*2 bardak su

*5-10 damla uçucu yað (isteðe baðlý)

Bunlarýn hepsini bir sprey þiþesinde karýþtýrýn. Cam, ayna, mutfak tezgahý veya yer seramiklerini temizlerken püskürtün, temiz bir bezle kurulayýn. Durulanmasý gerekmez. Sirke oranýný arttýrarak tuvalet temizleyici olarak da kullanýlabilir. Mermer veya asit sevmeyen yüzeylerde kullanmayýn.

Lavanta, çay aðacý, gül, adaçayý, kekik, portakal, limon otu, karanfil, okaliptus, tarçýn, biberiye yaðlarý antiseptik ve antifungaldir, yani mikrop ve mantar tutmazlar. Ev yapýmý temizlik ürünlerinde dezenfektan, küf giderici, aroma ve koruyucu olarak kullanýlabilirler.

Ekolojik temizlik için gereken malzemeleri marketlerde, % 100 Ekolojik Pazarlarda (www.ekolojikpazar.org), marketlerde, aktarlarda, eczanelerde, kimya malzemeleri satan dükkanlarda bulabilir ya da internetten sipariþ edebilirsiniz.

Mercan Uluengin (www.zehirsizev.com)

*Bu yazý Buðday Ekolojik Yaþam Rehberi 2013 KIÞ sayýsýnda yayýnlanmýþtýr.