• Gýda ve Tarým
  • Tarýmsal Biyoçeþitlilik
  • Adil Ticaret
  • Ekolojik Tarým Yöntemleri
  • Ýç Pazar
  • G.D.O.
  • Ekolojik Ürünler
  • Tohum
  • Gýda Güvenliði
  • Diðer
  • %100 Ekolojik Halk Pazarý
• Yaþam ve Kültür
  • Kullaným Alýþkanlýklarý
  • Kültür
  • Eðilimler
  • Gelenekler ve Yerellik
  • Sanat
  • Dünyadan
  • Yeþil Yaþam Rehberi
  • Pazarlar/Alýþveriþ
• Bireysel Geliþim
  • Eðitim
  • Yöntemler
  • Ben ne yapabilirim
• Doða Dostu Yerleþimler
  • Ekolojik Mimari
  • Geri Kazaným
  • Permakültür
• Temiz Enerji
  • Diðer
  • Rüzgar Enerjisi
  • Jeotermal Enerji
  • Güneþ Enerjisi
  • Hidro Enerji
• Koruyucu Saðlýk ve Beslenme
  • Koruyucu Saðlýk
  • Beslenme Biçimleri
  • Ekolojik Yemek Tarifleri
  • Bitkiler
• Ekolojik Turizm
  • Ekolojik Tarým Turizmi
  • Doga Dostu Turizm
  • TaTuTa
• Ýklim Deðiþikliði
• Doða
  • Biyolojik Çeþitlilik
  • Doða Koruma
• Victor Ananias
• IFOAM

Bir zamanlar ortaokulda ev ekonomisi dersleri vardý. Fen veya sosyal bilimleri harmanlayarak; beslenme, ev idaresi, çocuk geliþimi gibi konularý ele alýrdý. Bu dersler aile refahýný saðlayan ve ayný zamanda kaynaklarýn verimli kullanýmýný öðreten becerileri kapsardý. Aslýnda baþka bir deyiþle "ev hanýmý yetiþtirme" nin þýk bir biçimiydi.

Feminist hareketin 70'li yýllarda pekiþmesini takiben, ev ekonomisinin pabucu dama atýldý. Kadýnlar domestik hayatýn detaylarýyla vakit kaybetmek istemiyordu ve bunun yerine kariyer yapmaya yöneldi. Günümüzde ne kadar özgürleþmiþ kadýnlar ve bireyler olsak da, yine de pratik ev yönetimi bilgisinin gerekliliði eninde sonunda elimize zamk gibi yapýþýyor! Üstelik ev ekonomisi denilen temel hamaratlýk becerilerinin ayný zamanda ekolojik olarak da en akýllý seçenekleri içerdiði ortaya çýktý. Nasýl mý?

Tasarruf Zorunlu!

Evlerimizdeki elektrikli araç-gereçleri kullanmadýðýmýz zamanlarda prizden çýkartmakla veya tamamen söndürmekle hem atmosfere binlerce ton karbon dioksit salmamýþ oluyor, hem de elektrik faturamýzý hafifletiyoruz. Alýþveriþ yaparken paket ve ambalaj kullanýmýnýn olmadýðý (örneðin açýk veya toptan ürün satýþý yapan yerlerden) veya daha az olduðu ürünlerin seçimiyle ürettiðimiz çöpü yýlda ortalama % 10 azaltma ve ambalaj üretim aþamasýnda 545 kilo karbon salýmýndan sakýnma þansýna sahibiz.

Ampül tercihimizi enerji tasarrufu saðlayanlar yönünde yaptýðýmýzda yýlda yüzde 60 daha az enerji harcadýðýmýz gibi faturalarýmýza da olumlu yansýyor. Evlerimizde su kullanýmýnda da basit önlemler alarak gittikçe azalan tatlý su kaynaklarýmýzýn korunmasýný saðlayabilir ve daha az ödeyebiliriz. Sifonu her çektiðimizde 18 litre yerine 6 litre harcayan bir tuvalete geçtiðimizde sifon suyu bütçemiz % 70 karda olacak ve genel evsel su tüketimimiz % 30 civarýnda azalacak. Ayný þekilde duþ baþlýklarýný yüksek performans modellerle deðiþtirerek dakikada sadece 1-1,5 gram su kullanmak mümkün.

Kompost Þart!

Evsel atýklarýn önemli bir kýsmýný oluþturan organik mutfak atýklarýnýn kompost gibi doðaya tekrar kazandýrma yöntemleriyle önlenmesi de önemli ekonomik faydalar üretir. Kompost yapmak hem zararlý metan gazý emisyonlarýndan kaçýnmayý saðlar, hem de katý atýk daðlarýnýn oluþmasýndan ötürü kazanç temin eder. TUÝK (Türkiye Ýstatistik Kurumu) 2010 verilerine göre, Türkiye'deki üçbine yakýn belediyenin neredeyse tamamý katý atýk bertaraf etme hizmeti verebiliyor. Bu belediyeler tarafýndan ayný yýl, ülke çapýnda toplam 25,3 milyon tona yakýn atýk toplanmýþ. Bunun yüzde 54'ü düzenli depolama alanlarýna götürülmüþ, yüzde 43,5' i ise çöplük sahalarýna iþlenmeden yýðýlmýþ. Bu çöplerin sadece yüzde 1'den azý (194 bin ton) kompost tesislerine kazandýrýlmýþ.

Ülkemizde günlük kiþi baþý ortalama atýk miktarý yaklaþýk 1,2 kilo; bunun yarýsýnýn organik atýk olduðunu varsayarsak, yýlda çöp daðlarýna giden 5,5 milyon ton atýðýn kompost yapýlabilecek içerikten oluþtuðunu söyleyebiliriz. Bir tonluk atýðýn çöplük sahalara götürülmesi ortalama olarak 70 liralýk bir bertaraf maliyeti içeriyor, bu da yýlda 385 milyon liralýk bir toplam maliyet demek. Yani organik atýklarýmýzý kompost olarak dönüþtürmek bir bu kadarlýk harcamanýn tasarrufu olabilir. Bir yandan da doðanýn, topraðýn saðlýðý için en iyisir.

Ayný Kökten Geliyorlar!

Unutmamak gerekir ki, hem ekonomi hem de ekoloji sözcüðü Yunanca'da ev anlamýna gelen "oikia" kökünü taþýyor. Yani ikisi birbiriyle doðrudan iliþkili. Ekonomi tanýmý, kökü itibariyle haneye gerekli kaynak ayrýmýnýn yapýlmasýyla akýlcýl yönetim için; ekoloji ise ekonomik faaliyetlere taban oluþturan doðal kaynaklarý, ham maddeleri de kapsayan doðal sistemleri ve düzeni anlamak için çalýþýr. Gelelim her ikisini de kucaklayan ekolojik ekonomiye... Burada ekolojik ilkeleri esas alan bir ekonomi anlayýþý benimsenir; ekonomik çýktý, ürün, maddeleri (metalarý) saðlayan hassas ekosistemleri ve ekolojik süreçleri tahrip etmeyen, ekonomik "büyüme" yerine küçülme, kompaktlaþma, yerelleþme formülleri arayan bir disiplindir. Bunun için varolan ekolojik, sosyal ve ekonomik sistemler arasýndaki iliþkileri iyi anlamak ve hem doða hem insan refahý açýsýndan bunlarý dönüþtürmek önem taþýr.

"Gezi" Bir Milat!

Ekolojik ekonomi ayný zamanda doða üzerinde etkileri olan kararlarýn alýnmasý sürecinde, ilgili sosyal paydaþlarý biraraya getiren tartýþma ve fikir alýþveriþine imkan tanýr ve bu etkileri deðerlendirirken sosyal, ekolojik ve ekonomik boyutlarýný ayný aðýrlýkta tartmayý savunur. Türkiye'nin birçok anlamda kaderini deðiþtiren Gezi Olaylarý aslýnda bu anlamda sadece bir demokratikleþme süreci deðil, ayný zamanda ekolojik ekonomi arayýþýnýn baþlangýcý sayýlabilir.

Makul bir ev bütçesinin temini, doðayla dost alternatifleri benimsemekte yatýyor. Küresel çapta yaþanan ekonomik krizlerin hüküm sürdüðü bu dönemde, ev ekonomisi kültürünü tekrar canlandýrmanýn belki de tam zamaný.

Evimizi mikro bir canlý sistem veya minik bir dünya olarak düþünürsek aldýðýmýz kararlar, yaptýðýmýz tercihlerin önemi belki daha çarpýcý olabilir. Çeþitli ruhani düþünce akýmlarýnýn vurguladýðý "içerisi neyse dýþarýsý odur" ya da "mikro ölçek neyse makrý ölçek odur" savunusu evlerimiz için de geçerli: Ekolojik ev ekonomisi yeryüzü ekonomisine katký koyar.

Esra Baþak